Najat, van Algerijnse origine, 37 jaar, verblijft al 14 jaar en Saadia, van Marokkaanse origine, 42 jaar, al 19 jaar in België. Najat werkte 3 jaar als Artikel 60’er bij Aksent. Het was haar eerste echte job op 31-jarige leeftijd. Daarvoor werkte ze in het zwart. Nu werken ze beiden in de thuishulp.
Najat kreeg er een voltijds contract van onbepaalde duur. Saadia heeft er één halftijds contract van bepaalde en een tweede van onbepaalde duur. Zij helpen in het huishouden van oudere en jongere mensen die ziek zijn en in een précaire situatie verkeren. De jongeren zitten vaak in ‘begeleid wonen’. Velen onder hen kampen met depressie. Er zijn ook gezinnen bij waar er problemen met de kinderen zijn. Als huishoudhulp ga je aan de slag in ‘sectoren’: Noordstation, Schaarbeek, Helmet,… Geografisch bakent men een klein gebied af zodat je klanten dicht bij elkaar liggen. Communicatie, goed kunnen praten met de klanten is erg belangrijk. Najat en Saadia spreken Arabisch en Frans. Daarnaast is een gepaste attitude en deontologie vereist.
Het gros van de ‘begunstigden’, bénéficiaires is de term die men in het Frans bezigt, klanten klinkt ons beter in de oren, zijn alleenstaanden, zonder kinderen, familie, broers of zusters. Dat maakt hen erg afhankelijk. Als huishoudhulp word je na een tijdje vaak als familie aanzien.
Saadia maakte op haar eerste werkdag bij een klant van Aksent meteen biefstuk met purée klaar, typisch Belgische kost… De periode daarvoor werkte Saadia enkele jaren voor ISS in de schoonmaak. Meestal doen ze nu 2 of 3 klanten per dag. Er zijn pauzes van 15 minuten na 2 uur werken. Bij Aksent bedraagt het tarief 1 tot 5 euro per uur. Bij L’Aide aux Familles is dat 1 tot 7 euro per uur. Dat is iets duurder, gemiddeld zit men aan 3 euro per uur. Voor de inkopen geldt er een apart tarief.
Zij zijn niet de enige die bij de klanten over de vloer komen. Er kan een combinatie zijn met thuisverpleging of familiehulp (zij kunnen de mensen wassen en aanraken). Alles is streng gereglementeerd, wat men wel en niet mag doen ligt vast. De huishoudhulp maakt professioneel schoon, doet boodschappen, kan eten maken. Dit alles gebeurt binnen een zorgcontext. Ze zijn verzekerd, als ze inkopen gaan doen.
De overgang van Aksent naar L’Aide aux Familles verliep vrijwel zonder aanpassingsproblemen. Najat werd aangeworven doordat ze bevriend was met een verpleegster die daar werkte. Zij schreef voor haar een aanbevelingsbrief naar de directie met haar C.V. bij. Ook de uitstroombegeleiding van Groep INTRO, Maks Werk en de trajectbegeleiding bij Aksent speelden een rol. Najat en Saadia krijgen van hun nieuwe werkgever continu complimentjes, omdat ze het werk zo goed doen. Zo’n 5 van de 15 medewerkers bij L’Aide aux familles komen van bij Aksent. Dat komt dankzij de uitstekende opleiding die ze genoten bij Aksent (o.a. EHBO, oriëntatie in de zorg en poetstechnieken). Met de oudere klanten moet men vooral leren geduld oefenen en empathie tonen. Ze zijn vaak sociaal geïsoleerd. De bedoeling is dat ze samen met de klant kuisen, niet dat er iemand als een barones in de de zetel zit en orders uitdeelt. Maar je moet bijvoorbeeld ook kunnen omgaan met dementie…Bij de jongeren gaan ze altijd met twee huishoudhulpen aan de slag. De jongeren zijn ‘moeilijker’ dan ouderen, klinkt het eensgezind.
Beiden geven blijk van maturiteit en professionalisme. Saadia vertelt hoe een klant uitriep dat ze niet van Marokkanen hield, dat die allemaal ‘slecht’ waren en dat Marokkaanse vrouwen kinderen maakten ‘als koeien’. In die situatie hield Saadia het hoofd koel. Zij weet natuurlijk ook dat niet alle Marokkanen (of Belgen) goed zijn…Tijd doet wonderen. Er ontstond een band tussen Saadia en de mevrouw en er groeide respect… Toen ze door omstandigheden ophield daar te werken, vloeiden er op de laatste dag tranen en kreeg ze een dikke knuffel. Najat vertelt hoe ze op Kapaza een salon zag dat haar bekend voorkwam. Ze belde meteen naar een collega bij de administratie om te informeren of ‘alles ok was met mevrouw X’ (wiens salon ze had herkend). Ze vernam dat ze onverwacht was overleden…
Ze dragen normaal een hoofddoek, maar die gaat af bij de klanten en dat is verplicht. Ze springen creatief met dat verbod om. Een collega droeg zelfs een pruik. Als ze daar zin in hebben zetten ze een ander hoofddeksel op, de haarband mag opblijven… Tijdens interne vergaderingen bij L’Aide aux Familles mag de hoofddoek wel opblijven. Er zijn enkele mannelijke collega’s. De klanten zijn mannen en vrouwen van alle nationaliteiten. Nu zijn er vluchtelingen bij die enkel Engels spreken.Ze krijgen 30 uur vorming per jaar. Dat is niet veel. Ze vinden die niet altijd interessant. Leren loslaten en relativeren was een vormingsmodule. Leren wat te doen als ze iemand met een alcoholprobleem bewusteloos op de grond vinden, zo’n cursus vinden ze wel nuttig. Veel ouderen hebben een alcoholverslaving…Of leren omgaan met angstige mensen…
Op dit moment zijn ze niet geïnteresseerd om door te groeien als familiehulp. In het Frans schrijven is een barrière en ze hebben schrik van de administratieve verantwoordelijkheden. Later misschien…Het Nederlands hebben ze helaas verleerd. Bij Familiehulp moet men heel goed Nederlands kennen. Saadia had er ooit gesolliciteerd, zonder hoofddoek, maar het Nederlands bleek een struikelblok.
Het belang van thuiszorg
In Brussel bedraagt de prijs voor een OCMW rusthuis zo’n 1365 euro per maand. Eén blik op de gemiddelde jaarinkomens van de inwoners van de gemeenten in Brussel en je weet dat veel inwoners nooit een rusthuis zullen kunnen betalen, of dure ziekenhuisfacturen. De gemeenschap past bij. Om langer gezond thuis te blijven, is gezonde voeding, eerstelijns-zorg, buurtgerichte zorg en samenwerkingsverbanden tussen zorgverstrekkers heel belangrijk. Leren omgaan met diversiteit in de ‘cultuursensitieve zorg’ ook. Aksent is op dat vlak al lang heel innovatief bezig maar moet helaas inkrimpen, o.a. door de vermindering van de geco-subsidiëring van 100% naar 95%.
Thuiszorg schept tewerkstellingskansen voor laaggeschoolde allochtone mannen en vrouwen en zou volgens bepaalde studies goedkoper kunnen zijn dan het rusthuis.